De collectie bestaat uit illegaal of clandestien uitgegeven boeken, tijdschriften, rijmprenten, curiosa en plano's, uitgegeven in Nederland tijdens de Duitse bezetting, 1940-1945. De letterkundige werken die gedurende de oorlog zonder toelating van de bezetter zijn verschenen worden onderscheiden in illegale en clandestiene literatuur. Volgens de definitie in de Verantwoording in De Jong's bibliografie wordt met de term 'illegaal’ verwezen naar proza en poëzie die rechtstreeks gericht is tegen de bezetter en zijn trawanten. Clandestiene literatuur is daarentegen 'normale' literatuur die is geschreven en/of uitgegeven door personen die zich niet aan de door de bezetter gestelde voorwaarden wensten te onderwerpen. De overeenkomst is "dat zij beiden het ideaal van de vrijheid in het algemeen en die van onze letterkunde in het bijzonder gediend en hoog gehouden hebben". Met de opbrengsten van de illegale uitgaven konden verzetsactiviteiten ondersteund worden. Het geld werd vooral gebruikt voor de hulp aan onderduikers. In dit verband kan gewezen worden op de Herberg-reeks, een uitgave van De Jong zelf. Het colofon van het eerste deel in deze reeks brengt het doel ervan expliciet onder woorden: "de opbrengst komt geheel ten goede aan hen, die trachten zich aan slavernij te onttrekken".

De door Dirk de Jong bijeengebrachte collectie biedt een zeer gevarieerd beeld van de bezettingstijd. De eerste illegale publicaties, vooral verzetsgedichten, verschenen al spoedig na de capitulatie in mei 1940. Al in mei 1941 was het Nieuw Geuzenliedboek verschenen, de eerste bundel met verzetsgedichten die voordien als geschreven of gestencilde blaadjes van hand tot hand waren gegaan. Een van de meest bekende verzetsgedichten uit de Tweede Wereldoorlog is de rijmprent De achttien doden van Jan Campert, uit 1943. De Jong bezat vier exemplaren van het gedicht. De collectie bevat ook enkele boeken die aan De Jong waren opgedragen, waaronder een uitgave van In Memoriam Charles Edgar du Perron et Menno ter Braak, en de novelle Gargouille van Anthony Bosman. De Jong bezat verscheidene publicaties uit de serie De Blauwe Schuit, die clandestien door H.N. Werkman werd uitgegeven. Voorbeelden zijn het boekje Alleluia, de bundel Sabbatgesänge, (een selectie van oude joodse Sabbat-liederen), en De Houtdiefstal met gedichten van Henkels en Vestdijk, die tijdens de oorlog samen in het gijzelaarskamp in Sint-Michielsgestel werden vastgehouden). Vermeldenswaard zijn ook de uitgave van de proclamatie van koningin Wilhelmina op 10 mei 1940, getiteld Mijn Volk, en gepubliceerd door De Bezige Bij in 1941, het sonnet Bij het graf van den Nederlandschen onbekenden soldaat van Martinus Nijhoff, en het gevangenislied van Titus Brandsma, die in juli 1942 omkwam in het concentratiekamp Dachau.

De collectie bevat ook werken die fascistisch van aard zijn. De verklaring hiervoor ligt in het feit dat met de erkenning van de NSB als enige legale partij in december 1941, alle andere politieke partijen werden verboden, ook de niet-democratische, min of meer fascistische, partijen, zoals Nationaal Front en de Nederlandse Unie. Schrijvers die lid waren van zo'n 'verkeerde' fascistische partij, zoals Albert Kuyle en Anton Erwich, mochten daarom niet meer publiceren, zodat ze gedwongen waren hun werk ondergronds uit te geven.