Scope and Contents
De collectie bevat onder meer de briefwisseling van Marchand verzameld na zijn vlucht naar Nederland. Het gaat zowel om persoonlijke correspondentie als redactionele correspondentie inzake het Journal littéraire en de uitgave van de Lettres choisies van Pierre Bayle. Ook is correspondentie van Johannes en Otto Heurnius opgenomen. De collectie bevat tevens een verzameling van autografen van Marchand die dateren van verschillende perioden uit zijn leven, zowel van uitgegeven als onuitgegeven werken. Een deel van de 77 manuscripten is afkomstig van de Haagse boekverkoper Charles Levier, die eveneens hugenoot was. De ca. 2.800 drukken - waartussen veel werken betreffende moderne (Franse) literatuurgeschiedenis – vormden een welkome aanvulling op de Leidse bibliotheekcollectie; 290 exemplaren zijn geannoteerd, meest door Marchand zelf.
Dates
- Creation: 15e-18e eeuw
Language of Materials
Frans, Latijn
Conditions Governing Use
Regels die van toepassing zijn bij het raadplegen van dit materiaal kunnen worden gevonden op de website van de Universiteitsbibliotheek Leiden.
Biographical / Historical
Prosper Marchand werd in 1678 geboren in Saint-Germain-en-Laye, nabij Parijs. Hij studeerde in Versailles, en werkte daarna in dienst van verschillende boekverkopers in Parijs. Marchand vestigde zich in 1698 als zelfstandig boekverkoper in de rue Saint-Jacques in Parijs en zijn winkel groeide uit tot een belangrijke ontmoetingsplaats voor bibliofielen uit de Franse hoofdstad. Tijdens zijn Parijse periode (1698-1709) gaf Marchand ook verschillende werken uit en bracht een omvangrijke verzameling boeken bijeen. Als hugenoot zag Marchand zich in 1709 gedwongen om Frankrijk te ontvluchten. Hij leefde achtereenvolgens in Den Haag, Amsterdam en Rotterdam, en vestigde zich in 1723 definitief in Den Haag. In Nederland was hij tot ca. 1713 actief als boekverkoper, later voornamelijk als tussenpersoon voor schrijvers, voornamelijk gevluchte hugenoten en Nederlandse boekverkopers. Marchand werkte ook als journalist en schreef vele artikelen voor Bibliotheque brittanique, Biblioteque germanique, Journal littéraire en Journal historiqie de la République des lettres. Van de laatste twee tijdschriften was Marchand tevens co-redacteur. Hiernaast schreef hij l’Histoire de l’origine et des premiers progrés de l'imprimperie (1740) en Le dictionnaire historique, ou, mémoires critiques et litteraires concernant la vie et les ouvrages de divers personnages dinstingués particulierement dans la République des Lettres (1758-1759). Marchand overleed in 1756.
Extent
2.800 gedrukte werken (circa); 77 nummers handschriften en brieven
Abstract in Dutch
Legaat van Prosper Marchand (1678-1756), hugenoot, bibliograaf, boekuitgever en -handelaar. Bevat ca. 2.800 boeken, waarvan 290 geannoteerd; 77 handschriften met werken van de hand van Marchand en van derden; ca. 1.500 brieven met redactionele correspondentie inzake het Journal littéraire, persoonlijke correspondentie van Marchand, van Johannes en Otto Heurnius, alsmede van Pierre Bayle (vooral berustend onder signatuur MAR 1-4).
Abstract in English
Bequest of Prosper Marchand (1678-1756), Huguenot, bibliographer, publisher and bookseller, containing ca. 2,800 printed works (290 of which annotated); 77 manuscripts with works by Marchand and by others; ca. 1500 letters (editorial correspondence concerning the Journal littéraire, personal correspondence of Marchand, Johannes and Otto Heurnis and Pierre Bayle (mostly kept under shelfmark MAR 1-4).
Physical Location
Universiteitsbibliotheek Leiden, Bijzondere Collecties
Other Finding Aids
Handschriften en brieven: voor een overzicht van itembeschrijvingen zie Digital Collections. De brieven uit de collectie zijn toegankelijk via de Leidse brievencatalogus.
De drukken zijn opgenomen in de Leidse online catalogus maar niet direct vindbaar, omdat de herkomstgegevens ontbreken. M. Tydeman heeft ze begin 19e eeuw beschreven in zijn standcatalogus als de "Libri legati a Prosp. Marchand, in fol. 1-134, in qu. 1-587, in oct. 1-2090". Na 1860 zijn nieuwe signaturen (in veel gevallen: de thans geldende) bijgeschreven. Deze standcatalogus berust thans in het bibliotheekarchief (BA1, inv. C 42; de drukken in dl. 16; de manuscripten in dl. 21). De 290 geannoteerde drukken zijn beschreven in Berkvens-Stevelinck (1988), p. 121-151.
Immediate Source of Acquisition
Bij zijn overlijden in 1756 legateerde Marchand zijn verzameling boeken en handschriften aan de Leidse Universiteitbibliotheek. Informatie over de verwerving bevindt zich in het bibliotheekarchief (BA1, inv. C 18, L 5); vgl. ook Nederlandsche jaerboeken (1757) en Molhuysen (1921).
Accruals
Er worden geen toekomstige aanvullingen verwacht.
Bibliography
- Berkvens-Stevelinck, C., Prosper Marchand, la vie et l’oeuvre (1678-1756). Leyde 1987.
- Berkvens-Stevelinck, C. avec la collab. de A. Nieuweboer, Catalogue des manuscrits de la collection Prosper Marchand. Leiden 1988
- Catalogus compendiarius continens codices omnes manuscriptos qui in Bibliotheca Academiae Lugduno-Batavae asservantur, pars 1 (Leiden 1932), XI.
- Geel, J. Catalogus librorum manuscriptorum qui inde ab anno 1741 bibliothecae Lugduno Batavae accesserunt. Lugd. Batav. 1852.
- Gumbert, J.P., Illustrated Inventory of Medieval Manuscripts. Experimental Precursor 1. Leiden, Bibliotheek der Rijksuniversiteit: Gronoviani; Burmanniani; Indebetuviani; Marchandiani; Oudendorpiani; Ruhnkeniani. Leiden 1984.
- Molhuysen, P.C., Bronnen tot de geschiedenis der Leidsche Universiteit. Dl. 5. 10 Febr. 1725 – 8 Febr. 1765 (’s-Gravenhage 1921), p. 407, 413-414, 200*-201* (extract uit het testament).
- Nederlandsche jaerboeken 1757 (nov.), p. 1044-1046.
General
De handschriften en brieven kunnen alleen aangevraagd worden in de Leeszaal Bijzondere Collecties; de drukken zijn opvraagbaar via de online catalogus.
Processing Information
Na de verwerving werd het legaat-Marchand geïnventariseerd door de bibliothecaris Abraham Gronovius, die gebruik maakte van de systematische indeling zoals door Marchand zelf is voorgesteld (BA1, C 18 en L 5). Tijdens de bewerking zijn alle banden voorzien van een ex lbris met de tekst: "Ex legato Cl. Viri Prosperi Marchandi". Beschrijvingen van de handschriften werden later gepubliceerd in Geel (1852), en zijn in beknopte vorm opgenomen in de Catalogus compendiarius (1932). De manuscripten werden laatstelijk grondig gecatalogiseerd in Berkvens-Stevelinck (1988). Gumbert (1984) geeft een beknopte beschrijving van het enige middeleeuwse handschrift (MAR 57).
Subject
- Marchand, Prosper, -1756 (Person)
- Title
- Collection guide of the Prosper Marchand archive and collection (15e-18e eeuw)
- Subtitle
- Archief en collectie Prosper Marchand
- Author
- André Bouwman, 2007
- Date
- 2007
- Language of description
- Dutch; Flemish
- Script of description
- Code for undetermined script
- Language of description note
- Beschrijving is in het Nederlands.
Repository Details
Part of the Leiden University Libraries Archives & Collections Repository
Witte Singel 27
Leiden 2311 BG Netherlands
+31 71 527 2857
specialcollections@library.leidenuniv.nl