Scope and Contents
De collectie bevat ruim 514 boeken op het gebied van de Nederlandse letteren, waaronder veel ridderromans en volksverhalen. Boekenoogen had met name belangstelling voor uitgaven van populaire verhalen als Floris en Blanchefleur
, en De vier Heems-kinderen. Hij verzamelde niet zozeer de mooi verzorgde edities uit de vijftiende en zestiende eeuw, maar meer de slordigere uitgaven uit de achtiende en negentiende eeuw. Hij bezat onder meer zeventien edities van De historie van Genoveva, huisvrouw van Siegfried, achttien edities van Een schoone historie van de verduldige Helena, van Constantinopolen, en achtentwintig edities van Tijl Uilenspiegel. De collectie bevat ook Boekenoogens waarschijnlijk unieke verzameling van Nederlandse drukken van de sprookjes van Moeder de Gans en andere sprookjes. Deze bestaat uit vijftig bundels of afzonderlijk gepubliceerde verhalen.
Dates
- Creation: 1486-1917
- Creation: Bulk 1608-1917
Creator
- Boekenoogen, G.J. (1868-1930) (Person)
Language of Materials
Nederlands, Frans, Duits,Latijn.
Conditions Governing Use
Regels die van toepassing zijn bij het raadplegen van dit materiaal kunnen worden gevonden op de website van de Universiteitsbibliotheek Leiden.
Biographical / Historical
Gerrit Jacob Boekenoogen werd in 1868 in Wormerveer geboren. Al op jeugdige leeftijd ontpopte hij zich tot een verwoed verzamelaar van postzegels, oude kranten, munten en penningen. Bijzonder was ook de wetenschappelijke belangstelling voor wat hij verzamelde. Op 13-jarige leeftijd publiceerde hij raadsels in de Kindercourant, en als 14-jarige schreef hij voor de Vox Gymnasii een bijdrage over de eerste postzegels. Uit belangstelling voor de Zaanse volkscultuur is Boekenoogen sprookjes en populaire verhalen gaan verzamelen. In 1888 schreef hij zich in als student Nederlands bij de Universiteit van Amsterdam. Zijn leermeester daar was vooral Verdam, die hij in 1891 naar Leiden volgde. In 1893 deed hij hier doctoraal examen, drie jaar later gevolgd door een promotie op een proefschrift over de Zaanse volkstaal. 34 Jaar lang, tot zijn overlijden in 1930, is hij redacteur van het Woordenboek der Nederlandsche Taal geweest, waarvoor hij de artikelen Opaal tot Pleizier bewerkte.
Boekenoogen heeft een actieve rol vervuld in de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde. Hij werd lid in 1896, en vanaf 1897 hield hij regelmatig voordrachten tijdens de maandvergaderingen van de Maatschappij. In 1911 en 1920 was hij lid van het bestuur, van de Commissie voor Taal- en Letterkunde en van de Bibliotheekcommissie. De talrijke artikelen in kranten en tijdschriften leggen getuigenis af van Boekenoogens vele interesses die hij naast zijn professionele arbeid had. Hij schreef onder meer over de studie van de persoonsnamen, de geslacht-, wapen- en zegelkunde (hij bezat ook een omvangrijke verzameling afdrukken en afgietsels van zegels van middeleeuwse vorsten en steden), de kunsthistorie en vooral de volkskunde. Boekenoogen overleed te Leiden in 1930.
Extent
514 boeken
Abstract in Dutch
Verzameling van 514 boeken uit de 17e-19e eeuw, vooral volkskunde, volkslectuur, sprookjes, volksverhalen en ridderromans. Deze is in 1930 aangekocht door de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde (MNL) uit de nalatenschap van G.J. Boekenoogen (1868-1930).
Abstract in English
Collection of 514 books from the 17th-19th century, mainly in the field of ethnology, folk literature, fairy tales and romance novels. It was acquired in 1930 by the Maatschappij der Nederlandse Letterkunde (MNL) from the bequest of G.J. Boekenoogen (1868-1930).
Physical Location
Universiteitsbibliotheek Leiden, Bijzondere Collecties
Other Finding Aids
De drukken zijn te vinden in de Leidse online catalogus via hun plaatsingscodes die beginnen met BKNOOG. Ook zijn ze in hun geheel te zien in Digital Collections. De handschriften en een deel van de prenten zijn te vinden in Digital Collections door te zoeken op de naam Boekenoogen of door het invullen van het inventarisnummer (bij de prenten is dat PK-1917-P-). De rest van de prenten zal de komende jaren worden toegevoegd.
Immediate Source of Acquisition
Na het overlijden van de eigenaar is op 26 augustus 1930 door de erfgenamen besloten om het boekenbezit te laten veilen. De toenmalige bibliothecaris van de Maatschappij, A.A. van Rijnbach, werd echter in de gelegenheid gesteld om voorafgaand aan de veiling een aantal boeken tegen taxatieprijs aan te schaffen. Voor de bekostiging van de aankoop werd in januari 1931 onder de leden van de Maatschappij een inzameling gehouden, die ruim f. 1300,- opbracht. Met dit bedrag werden ca. 500 bijzondere boeken verworven door de Maatschappij.
Accruals
Er worden geen toekomstige aanvullingen verwacht.
Separated Materials
De in de UB aanwezige collectie Boekenoogen is slechts een klein deel van wat Boekenoogen tijdens zijn leven had verzameld. De rest van de verzameling werd in 1931 bij Van Stockum geveild – meer dan 3100 nummers boeken en bijna 500 nummers prenten en gravures. Het Meertens Instituut te Amsterdam bezit van Boekenoogen correspondentie met kinderrijmen, kinderliedjes en volksverhalen, een verzameling kinderprenten en overig volkskundig materiaal.
Bibliography
- Catalogus Bibliotheca Academiae Lugduno-Batavae. Leiden 1925-1939. Deel 17.
- DBNL (auteur)
- Hofstede, M.,
Collectie Boekenoogen
, in: Doelwit 2 (1986) 3, pp. 10-11. - Meder, T.,
Fascinatie voor volkstaal en volkscultuur. Gerrit Jacob Boekenoogen (1868-1930)
, in: Wim van Anrooij, Dini Hogenelst en Geert Warnar (eds.): Der vaderen boek. Beoefenaren van de studie der Middelnederlandse letterkunde. Amsterdam 2003, pp. 77-90. - Muller, J.W.,
Levensbericht van Dr G.J. Boekenoogen. (18 April 1868-26 Aug. 1930)
, in : Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 1931. Leiden 1931. - Niet, M. de,
De collectie-Boekenoogen
, in: B. Dongelmans, F. van Oostrom en P. van Zonneveld (eds.), Dierbaar magazijn. De bibliotheek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde. Amsterdam 1995, pp. 83-86. - Rijnbach, A.A van.,
Catalogus van de verzameling-Boekenoogen. Bibliotheek van de Maatschappij der Nederlandsche letterkunde te Leiden
. Leiden 1932.
General
De boeken zijn in hun geheel opgenomen in Digital Collections. Ook steeds meer prenten zullen daarin te vinden zijn. De handschriften en overige prenten kunnen worden aangevraagd op de Leeszaal Bijzondere Collecties.
Processing Information
Een jaar nadat de collectie door de Maatschappij is aangeschaft verscheen de Catalogus van de Verzameling-Boekenoogen, samengesteld door A.A. van Rijnbach. In 1933 verscheen een tweede uitgave van de catalogus, in deel 17 van de Catalogus Bibliotheca Academiae Lugduno-Batavae.
Subject
- Boekenoogen, G. J. (Gerrit Jacob), 1868-1930 (Person)
- Maatschappij der Nederlandse Letterkunde te Leiden (Organization)
- Title
- Collection guide of the Gerrit Jacob Boekenoogen collection (MNL) (1486-1917)
- Subtitle
- Collectie Gerrit Jacob Boekenoogen (MNL)
- Author
- Dr. Anton van der Lem, 2006
- Date
- 2006
- Language of description
- Dutch; Flemish
- Script of description
- Code for undetermined script
- Language of description note
- Beschrijving is in het Nederlands.
Revision Statements
- 8 November 2023: latest update
Repository Details
Part of the Leiden University Libraries Archives & Collections Repository
Witte Singel 27
Leiden 2311 BG Netherlands
+31 71 527 2857
specialcollections@library.leidenuniv.nl