Scope and Contents
Het Huizinga-archief (136 nrs., ca. 10 meter) is buitengewoon omvangrijk en divers. Het belangrijkst zijn de aantekeningen voor en manuscripten van colleges en boeken, artikelen, voordrachten en recensies. Daarnaast bevat het archief foto's, tekeningen, brieven en persoonlijke documenten en bezittingen.
Dates
- Creation: Bulk 1890-1944
Creator
- Huizinga, Johan, 1872-1945 (Person)
Conditions Governing Use
Het origineel is niet beschikbaar; het archief kan volledig digitaal worden geraadpleegd.
Regels die van toepassing zijn bij het raadplegen van dit materiaal kunnen worden gevonden op de website van de Universiteitsbibliotheek Leiden.
Biographical / Historical
Johan Huizinga werd op 7 december 1872 in Groningen geboren, waar hij op het gymnasium al uitblonk. Het liefst had hij in Leiden oosterse talen gestudeerd, maar dat was enerzijds te duur en anderzijds hield hij teveel van Groningen om het te verlaten. Hij koos daarom voor Nederlandse letteren, waarvan de studie van het Sanskrit toen een belangrijk onderdeel vormde. Op 28 mei 1897 promoveerde hij te Groningen op een proefschrift over een onderwerp uit het Oudindisch toneel. Van 1897 tot 1905 was hij werkzaam als docent geschiedenis op de HBS te Haarlem. Daarnaast was hij van 1903 tot 1905 werkzaam als privaat-docent in de Oudheid- en letterkunde van Voor-Indië aan de Gemeente-Universiteit van Amsterdam. Toen een verdere academische carrière in deze studie onmogelijk bleek, kreeg de liefde voor de geschiedenis de overhand bij Huizinga. Zijn bronnenpublicatie over de vroegste geschiedenis van Haarlem leidde tot een tweetal belangwekkende artikelen, die hem dankzij de invloed van zijn leermeester, de eerst Groningse, later Leidse hoogleraar in de geschiedenis, P.J. Blok, de leerstoel voor vaderlandse en algemene geschiedenis in Groningen opleverde. Van 1905 tot en met 1914 doceerde Huizinga in Groningen zowel de algemene als de vaderlandse geschiedenis. Huizinga was van 1915 tot 1942 hoogleraar algemene geschiedenis aan de Leidse universiteit. In 1942 werd hij door de bezetter geïnterneerd in het gijzelaarskamp Sint-Michielsgestel, waar hij een kleine drie maanden verbleef. Na zijn vrijlating woonde hij in het buitenhuis van zijn Leidse collega R.P. Cleveringa in De Steeg (bij Arnhem), waar hij op 1 februari 1945 is overleden.
Met monografieën als Herfsttij der middeleeuwen (1919), Erasmus (1924), Homo ludens (1938) en Nederlands beschaving in de zeventiende eeuw (1941) verwierf Huizinga zich een bewonderend lezerspubliek, tot ver over de landsgrenzen. Ook zijn cultuurhistorische artikelen en beschouwingen over de aard van de historische wetenschap zijn in tal van talen vertaald. Met publicaties als In de schaduwen van morgen (1935) en Geschonden wereld (1943) verwierf hij tevens naam als criticus van zijn tijd. Zijn liefdevolle bestudering van het verleden om het verleden zelf, de oorspronkelijkheid waarmee hij een rijke variëteit aan onderwerpen behandelde, en zijn voortreffelijke stijl, hebben in de loop van de jaren negentig tot een herwaardering en nieuwe belangstelling voor zijn werk geleid. Dit kwam onder andere tot uitdrukking in de uitgave van zijn Briefwisseling (1989-1991), in verscheidene dissertaties en in de rijk geïllustreerde heruitgave van Herfsttij der middeleeuwen (1997).
Extent
136 nummers (ca. 10 meter)
Language of Materials
Dutch; Flemish
Abstract in Dutch
Wetenschappelijk archief van Johan Huizinga (1872-1945), Leids hoogleraar Letteren en Wijsbegeerte (Algemene geschiedenis en politische aardrijkskunde) 1915-1942.
Abstract in English
Archives of Johan Huizinga (1872-1945), professor of History at Leiden University during the period 1915-1942.
Arrangement
De vrij willekeurige indeling van de papieren gaat terug op de plaatsingslijst uit 1972. Van herordening van de papieren is in 1998 afgezien omdat sinds het begin van de jaren 1980 diverse onderzoekers de bestaande nummers hebben gebruikt voor hun studie van leven en werk van Huizinga. Wel is de bestaande indeling verfijnd: het materiaal in een nummer werd vaak nader onderverdeeld met behulp van romeinse cijfers en min of meer zelfstandig beschreven (bv. HUI 46 I, 46 II, 46 III). In verband hiermee gaat aan de eigenlijke inventaris een overzicht per onderwerpscategorie vooraf, met beknopte aanduidingen van alle nummers, zie Van der Lem 1998, p. 5-13. De onderwerpscategorieën zijn:
- Wetenschappelijke correspondentie
- Personalia
- Dictaten en werkstukken uit studietijd
- Lessen gegeven als leraar aan de HBS te Haarlem
- Voorlezingen gehouden als privaat-docent te Amsterdam
- Colleges gegeven als hoogleraar: 6.1. Colleges gegeven te Groningen. – 6.2. Colleges gegeven te Groningen en herhaald te Leiden. – 6.3. Colleges gegeven te Leiden. – 6.4. Colleges als gastdocent elders gegeven
- Voordrachten (gepubliceerd en ongepubliceerd)
- Gepubliceerde werken: 8.1. boeken. – 8.2. Artikelen en brochures. – 8.3. Boekbesprekingen. – 8.4. Necrologieën. – 8.5. Woord vooraf bij werk van anderen
- Ongepubliceerde werken
- Varia: 10.1. Onderwijs. – 10.2. Diversen.
Physical Location
Universiteitsbibliotheek Leiden, Bijzondere Collecties
Other Finding Aids
De belangrijkste toegang is de inventaris, gebaseerd op Van der Lem (1998). De brieven uit de collecties zijn tevens toegankelijk via de online catalogus.
Immediate Source of Acquisition
Het archief is in WO II gedeponeerd en in 1946 geschonken door de weduwe Huizinga-Schölvinck. Deze is later aangevuld met enkele schenkingen van de kinderen van Huizinga.
Accruals
Kleinere aanvullingen (tekeningen, foto’s) blijven mogelijk, met name uit het bezit van de kleinkinderen van Huizinga. Deze worden ondergebracht in de BPL-reeks. De bibliotheek verzamelt voorts actief alle (her)drukken en vertalingen van zijn werk en boeken uit zijn bezit (zie Related Materials).
Existence and Location of Copies
Het gehele archief is digitaal beschikbaar via bijgaande inventaris.
Separated Materials
De inventaris van het Huizinga-archief geeft tevens een beschrijving van de handschriften en andere documenten die zich bevinden in collecties van andere instellingen: het Academisch Historisch Museum te Leiden, de Koninklijke Bibliotheek en het Nederlands Letterkundig Museum te Den Haag en het Universiteitsmuseum te Groningen (Van der Lem 1998: 392-416)
Bibliography
- DBNL (auteur)
- Hugenholz, F.N.W.,
Huizinga, Johan (1872-1945)
, in: Biografisch woordenboek van Nederland. Dl. 1 (Den Haag 1979). – [ ING ] - Huizinga, J., Briefwisseling. Red. L. Hanssen e.a. Utrecht 1989-1991. 3 dln.
- Huizinga, J., Herfsttij der middeleeuwen. Studie over levens- en gedachtenvormen der veertiende en vijftiende eeuw in Frankrijk en de Nederlanden. 21e dr. met tekstbez. en ill. door A. van der Lem. Amsterdam 1997.
- Huizinga, J., Verzamelde werken. Haarlem 1948-1953. 9 dln.
- Lem, A. van der, Een zweven over de tuinen van de geest. Leven en werk van Johan Huizinga. Leiden 1991. – [Tentoonstellingscatalogus Academisch Historisch Museum te Leiden]
- Lem, A. van der, Johan Huizinga. Leven en werk in beelden en documenten. Amsterdam 1993.
- Lem, A. van der, Inventaris van het archief van Johan Huizinga. Bibliografie 1897-1997. Leiden 1998. (Codices manuscripti, 29). [Digital Collections]
Processing Information
In 1972 is door een tijdelijke assistent van prof.dr. A.E. Cohen een plaatsingslijst vervaardigd, later voorzien van een arabische nummering. In 1996-1997 heeft Anton van der Lem de papieren gedetailleerd beschreven, wat leidde tot een inventaris gecombineerd met een bibliografie van Huizinga (Van der Lem 1998). Na de digitalisering van het archief in de jaren 2015-2017 is Van der Lem (1998) in 2019 omgewerkt naar een digitale inventaris.
Subject
- Huizinga, Johan, 1872-1945 (Person)
Topical
- Title
- Collection guide of the Johan Huizinga archive (1890-1944)
- Subtitle
- Archief van Johan Huizinga
- Author
- Anton van der Lem, André Bouwman, 2007
- Date
- 2007
- Language of description
- Dutch; Flemish
- Script of description
- Code for undetermined script
- Language of description note
- Beschrijving is in het Nederlands.
Revision Statements
- 5 September 2019: latest update
Repository Details
Part of the Leiden University Libraries Archives & Collections Repository
Witte Singel 27
Leiden 2311 BG Netherlands
+31 71 527 2857
specialcollections@library.leidenuniv.nl