Johan Huizinga werd op 7 december 1872 in Groningen geboren, waar hij op het gymnasium al uitblonk. Het liefst had hij in Leiden oosterse talen gestudeerd, maar dat was enerzijds te duur en anderzijds hield hij teveel van Groningen om het te verlaten. Hij koos daarom voor Nederlandse letteren, waarvan de studie van het Sanskrit toen een belangrijk onderdeel vormde. Op 28 mei 1897 promoveerde hij te Groningen op een proefschrift over een onderwerp uit het Oudindisch toneel. Van 1897 tot 1905 was hij werkzaam als docent geschiedenis op de HBS te Haarlem. Daarnaast was hij van 1903 tot 1905 werkzaam als privaat-docent in de Oudheid- en letterkunde van Voor-Indië aan de Gemeente-Universiteit van Amsterdam. Toen een verdere academische carrière in deze studie onmogelijk bleek, kreeg de liefde voor de geschiedenis de overhand bij Huizinga. Zijn bronnenpublicatie over de vroegste geschiedenis van Haarlem leidde tot een tweetal belangwekkende artikelen, die hem dankzij de invloed van zijn leermeester, de eerst Groningse, later Leidse hoogleraar in de geschiedenis, P.J. Blok, de leerstoel voor vaderlandse en algemene geschiedenis in Groningen opleverde. Van 1905 tot en met 1914 doceerde Huizinga in Groningen zowel de algemene als de vaderlandse geschiedenis. Huizinga was van 1915 tot 1942 hoogleraar algemene geschiedenis aan de Leidse universiteit. In 1942 werd hij door de bezetter geïnterneerd in het gijzelaarskamp Sint-Michielsgestel, waar hij een kleine drie maanden verbleef. Na zijn vrijlating woonde hij in het buitenhuis van zijn Leidse collega R.P. Cleveringa in De Steeg (bij Arnhem), waar hij op 1 februari 1945 is overleden.

Met monografieën als Herfsttij der middeleeuwen (1919), Erasmus (1924), Homo ludens (1938) en Nederlands beschaving in de zeventiende eeuw (1941) verwierf Huizinga zich een bewonderend lezerspubliek, tot ver over de landsgrenzen. Ook zijn cultuurhistorische artikelen en beschouwingen over de aard van de historische wetenschap zijn in tal van talen vertaald. Met publicaties als In de schaduwen van morgen (1935) en Geschonden wereld (1943) verwierf hij tevens naam als criticus van zijn tijd. Zijn liefdevolle bestudering van het verleden om het verleden zelf, de oorspronkelijkheid waarmee hij een rijke variëteit aan onderwerpen behandelde, en zijn voortreffelijke stijl, hebben in de loop van de jaren negentig tot een herwaardering en nieuwe belangstelling voor zijn werk geleid. Dit kwam onder andere tot uitdrukking in de uitgave van zijn Briefwisseling (1989-1991), in verscheidene dissertaties en in de rijk geïllustreerde heruitgave van Herfsttij der middeleeuwen (1997).