Scope and Contents
De collectie bevat gebonden handschriften (werkboeken) en losse papieren op het gebied van astronomie, mechanica, wis- en natuurkunde en muziek, alsmede correspondentie en enkele geannoteerde boeken. In de foliobanden kunnen vaak de eerste schetsen en ontwerpen van verhandelingen en uitvindingen worden teruggevonden.
Dates
- Creation: 17e eeuw
Conditions Governing Use
Regels die van toepassing zijn bij het raadplegen van dit materiaal kunnen worden gevonden op de website van de Universiteitsbibliotheek Leiden.
Biographical / Historical
Christiaan Huygens werd op 14 april 1629 geboren te 's Gravenhage, als zoon van Constantijn Huygens, secretaris en adviseur van stadhouder Frederik Hendrik, prins van Oranje en tevens dichter, en Suzanna van Baerle. Huygens werd te 's-Gravenhage door privé-leraren onderwezen in de kunsten en wetenschappen. Op 12 mei 1645 schreef hij zich in aan de Leidse Universiteit, waar hij rechten en wiskunde studeerde. Hij ontving onder meer onderwijs van Frans van Schooten Jr, die in Leiden Nederduytsche Mathematique onderwees. Huygens' eerste wetenschappelijk publicaties waren op het gebied van de wiskunde, en deze vestigden al spoedig Huygens' naam als een van de meest vooraanstaande wiskundigen van zijn tijd. Huygens legde zich hiernaast toe op het slijpen van lenzen, en bewees zijn capaciteiten op het gebied van de sterrenkunde na zijn ontdekking van een satelliet rond Saturnus. Deze ontdekking is door hem beschreven in De Saturni Luna observatio nova en Systema Saturnium. Eveneens was hij de uitvinder van het slingeruurwerk in 1656, dat hij beschreef in zijn Horologium (1658). In september 1665 werd Huygens uitgenodigd om zich als lid van de Academie Royale des Sciences te vestigen in Parijs. Hij was daar werkzaam tot 11 september 1681. Tijdens zijn leven heeft Huygens zijn correspondentie met geleerden en zijn wetenschappelijk werk met zorg bewaard. Nadat in 1694 zijn werkkracht sterk achteruit was gegaan overleed Christiaan Huygens op 8 juli 1695.
Extent
52 nummers
Language of Materials
Undetermined
Abstract in Dutch
Wetenschappelijk archief van Christiaan Huygens (1629-1695), wis- en natuurkundige, met gebonden handschriften (werkboeken) en losse papieren op het gebied van astronomie, mechanica, wis- en natuurkunde en muziek, alsmede correspondentie en geannoteerde boeken.
Abstract in English
Scientific archive of Christiaan Huygens (1629-1695), mathematician and physicist, consisting of notebooks and loose sheets with texts in the field of astronomy, mechanics, mathematics and music, as well as correspondence and annotated books.
Physical Location
Universiteitsbibliotheek Leiden, Bijzondere Collecties
Other Finding Aids
Voor een overzicht van itembeschrijvingen zie Digital Collections. De brieven uit de collecties zijn toegankelijk via de Leidse brievencatalogus. Een inventaris door J. Yoder is in voorbereiding.
Immediate Source of Acquisition
Enkele maanden voor zijn dood – "overdenckende de seekerheijt des doodts, de onseeckere tijd ende uyre van dien" – had Huygens zijn testament opgesteld. Een groot deel van zijn wetenschappelijke papieren vermaakte hij aan de Leidse universiteit en hij bepaalde tevens dat de hoogleraren De Volder (Leiden) en Fullenius (Franeker) enkele geschriften eruit zouden uitgeven, tegen een vergoeding van duizend gulden elk. Daarmee toonde Huygens zich sterk bewust van de wetenschappelijke waarde van zijn papieren. Zijn bibliotheek werd nog in Huygens' sterfjaar door Moetjens in Den Haag geveild (Catalogus [...] librorum [...] Christiani Hugenii 1695). Een deel van de papieren werd gevoegd bij de nalatenschap van Constantijn Huygens (1596-1687) en bleef bijeen in de familie tot 1785. Daarna raakten ze verspreid. Belangrijke aanvullingen op de Leidse Huygenscollectie zijn de schenking A.J. Royer (1809) en de schenking van manuscripten en kladbrieven van Christiaan en van 2000 brieven van diens vader Constantijn (1596-1687) door het Koninklijk Huis (1823). Nadien zijn nog enkele stukken verworven, nummers 41-48 in de periode 1869-1906, nummers 49-52 na 1932. HUG 51 bestaat geheel uit aantekeningen van de editeurs van de Oeuvres complètes.
Informatie over de verwerving bevindt zich in het bibliotheekarchief (BA1, inv. L 2); vgl. ook Molhuysen 1920.
Accruals
Er worden geen toekomstige aanvullingen verwacht.
Separated Materials
Manuscripten en brieven van/aan Christiaan Huygens berusten in diverse instellingen, onder meer in Den Haag (Koninklijke Bibliotheek) en Londen (Royal Society). In de Oeuvres Complètes wordt bij de uitgegeven manuscripten en brieven steeds de huidige bewaarplaats aangegeven (helaas niet de signatuur).
Het Museum Boerhaave te Leiden beheert diverse instrumenten afkomstig van Huygens (o.m. lenzen, telescoop, slingeruurwerk, planetarium). Christiaan heeft na de dood van zijn vader, de Haagse diplomaat-dichter Constantijn Huygens , een aantal jaren in diens buitenverblijf Hofwijck te Voorburg gewoond, thans opengesteld als museum.
Bibliography
- Andriesse, C.D., Titan kan niet slapen. Een biografie van Christiaan Huygens. Amsterdam 1993.
- Boscha, J., in: Nieuw Nederlands biografisch woordenboek, dl. 1 (Leiden 1911), k. 1179-1186.
- Bouwman, A. en K. Fletcher (eds.), Christiaan Huygens : facetten van een genie. Leiden 2004.
- Catalogus compendiarius continens codices omnes manuscriptos qui in Bibliotheca Academiae Lugduno-Batavae asservantur pars 1 (Leiden 1932), XXIII.
- Catalogus variorum et insignium in omni facultate et lingua librorum, praecipuè mathematicorum, politicorum, et miscellaneorum amplissimi ac nobilissimi viri Christiani Hugenii Zuylichemii [...] Quorum auctio habebitur Hagae-Comitis, in officina Adriani Moetjens. Hagae-Comitum 1695.
- DBNL (auteur)
- Geel, J., Catalogus librorum manuscriptorum qui inde ab 1741 Bibliothecae Lugduno Batavae accesserunt. Lugduni Batavorum 1852.
- Huygens, Chistiaan, Oeuvres Complètes. Publ. par la Société Hollandaise des Sciences. Den Haag 1888-1950. 22 dln.
- Huygens, Chr., Opuscula postuma, quae continent dioptricam; commentarios de vitris figurandis; dissertationem de corona & parheliis; tractatum de motu, de vi centrifuga; descriptionem automati planetarii. Ed. B. de Volder en B. Fullenius. Lugd. Batav. 1703.
- Huygensweb, Universiteit Utrecht.
- Leerintveld, A.M.Th.,
Ter goeder memorie van mynen naem. De nalatenschap van Constantijn Huygens
, in: Soeticheydt des Buyten-levens. Leven en leren op Hofwijck. Ed. V. Freijser. Delft 1988, p. 96-115 - Molhuysen, P.C., Bronnen tot de geschiedenis der Leidsche universiteit. dl. 4. 18 febr. 1682 – 8 febr. 1725 (Leiden 1920), p. 151-152, 58*-59* (verwerving), 183, 207-208, 311 (uitgave), 189, 249, 106*, 185* (instrumenten).
- Molhuysen, P.C., Geschiedenis der Universiteits-Bibliotheek te Leiden. Leiden 1905, p. 47-48.
- Senguerdius, W. [e.a.], Catalogus librorum tam impressorum tam manuscriptorum Bibliothecae Publicae Universitatis Lugduno-Batavae. Leiden 1716, p. 351-357.
- Uylenbroek, P.J.(ed.), Christiani Hugenii aliorumque seculi XVII virorum celebrium Exercitationes mathematicae et philosophicae, ex MSS. in Bibliotheca Academiae Lugduno-Batavae. Fasc. I, Continens Chr. Hugenii, Leibnitii et Hospitalii epistolas mututas (Hagae Comitum 1833).
- Yoder, J., ‘The Archives of Christiaan Huygens and his Editors’, in: M. Hunter (ed.), Archives of the Scientific Revoultion. The Formation and Exchange of Ideas in Seventeenth-Century Europe. Woodbridge 1998, p. 91-107.
- Yoder, J., ‘The Letters of Christiaan Huygens’, in: Revue d’Histoire des sciences 56 (2003), p. 135-143.
- Yoder, J.
The Huygens Manuscripts
, in: Proceedings of the international conference 'Titan: from discovery to encounter', 13-17 April 2004, ESTEC, Noordwijk, The Netherlands. Noordwijk 2004, p. 43-54.
General
Het materiaal in deze collectie kan worden aangevraagd in de Leeszaal Bijzondere Collecties.
Processing Information
De door Huygens in 1695 gelegateerde handschriften zijn voor het eerst beschreven in de Leidse bibliotheekcatalogus van 1716. Geel (1852) beschrijft slechts een deel van de schenking door het Koninklijk Huis (alleen de correspondentie, samen met de correspondentie uit Christiaans legaat) en gaat geheel voorbij aan de stukken gelegateerd door A.J. Royer. De Catalogus compendiarius (1932) bevat een beknopt overzicht van de Huygenspapieren.
Al in 1703 werden door B. de Volder en B. Fullenius een aantal traktaten uit Huygens' papieren gepubliceerd. Honderddertig jaar later werden de brieven gepubliceerd die Huygens wisselde met Leibniz en L'Hopitâl (Uylenbroek 1833). Op initiatief van de Koninklijke Nederlandsche Akademie van Wetenschappen werden uiteindelijk alle toen bekende brieven van Huygens, vele teksten uit zijn manuscripten en de in druk verschenen werken uitgegeven in de 22 delen beslaande Oeuvres Complètes (1888-1950). Een deel van de papieren is door de editeurs herordend; daardoor wijkt de huidige indeling en nummering in belangrijke mate af van die uit 1716.
In de jaren 2003-2006 is de Huygenscollectie met financiële steun van de Stichting Academisch Erfgoed gerestaureerd. In 2004 is een tentoonstelling rond Huygens ingericht; hiervan is een webpresentatie beschikbaar.
Subject
- Huygens, Christiaan, 1629-1695 (Person)
- Title
- Collection guide of the Christiaan Huygens archive (17e eeuw)
- Subtitle
- Archief van Christiaan Huygens
- Author
- André Bouwman, 2007
- Date
- 2007
- Language of description
- Dutch; Flemish
- Script of description
- Code for undetermined script
- Language of description note
- Beschrijving is in het Nederlands.
Repository Details
Part of the Leiden University Libraries Archives & Collections Repository
Witte Singel 27
Leiden 2311 BG Netherlands
+31 71 527 2857
specialcollections@library.leidenuniv.nl