Scope and Contents
Het archief van de Universiteitsbibliotheek Leiden bevat zeer veel materiaal waarmee de acquisitie, catalogisering en het gebruik van de drukken en handschriften gedurende meerdere eeuwen kan worden bestudeerd. Een greep uit deze Fundgrube voor boek- en bibliotheekgeschiedenis: er zijn registers van aankopen, lijsten van geschenken en legaten, journalen van ingekomen boeken, geschreven standcatalogi, gedrukte catalogi met annotaties, reglementen en instructies voor het bibliotheekpersoneel, registers van uitleningen en leners, correspondentie, etc.
Dates
- Creation: 1595-1977 (2007)
Creator
- Universiteit Leiden (Organization)
Language of Materials
Latijn, Nederlands
Conditions Governing Use
Archiefblok BA2 is materieel nog niet verzorgd. Stukken kunnen alleen worden aangevraagd via de conservator archieven.
Regels die van toepassing zijn bij het raadplegen van dit materiaal kunnen worden gevonden op de website van de Universiteitsbibliotheek Leiden.
Biographical / Historical
Het geboortejaar van de bibliotheek van de Universiteit Leiden wordt gesteld op 1587, het jaar waarin de verbouwing van de gewelfkamer in het Academiegebouw tot bibliotheekruimte gereedkwam. Twee jaar eerder hadden curatoren Janus Dousa benoemd tot eerste bibliothecaris. De eerste officiële aanwinst dateert al van 1575, toen prins Willem van Oranje de door Plantijn gedrukte 8-delige polyglotbijbel ten geschenke gaf aan de net opgerichte academie. In 1595 verhuisde de bibliotheek naar de overkant van het Rapenburg en betrok de bovenverdieping van de grondig verbouwde Faliede Begijnkerk. Bij die gelegenheid werd ook de eerste bibliotheekcatalogus gepubliceerd, de Nomenclator autorum omnium, quorum libri vel manuscriptae, vel typis expressi exstant in Bibliotheca Academiae Lugduno-Batavae. De folianten waren geordend per vakgebied vastgeketend in open boekenkasten die ook als lessenaars dienden; de kleinere formaten waren in gesloten kasten geplaatst. Op deze locatie zou de bibliotheek bijna drie eeuwen gevestigd blijven, hoewel ze diverse verbouwingen en uitbreidingen onderging. In 1983 verhuisde de bibliotheek naar een nieuw gebouw aan de Witte Singel. Een uitvoerig en rijk geïllustreerd historisch overzicht van de Leidse universiteitsbibliotheek geeft Berkvens-Stevelinck (2001).
Extent
51 + 60 meter (ca. 600 nummers (BA1) + ca. 1250 nummers (BA2))
Abstract in Dutch
Archief van de Universiteitsbibliotheek Leiden, opgericht in 1587 en daarmee de oudste UB van Nederland, over de periode 1595-2007. Het archief bevat onder meer stukken betreffende de organisatie, de dienstverlening en de acquisitie, de ontsluiting en het beheer van boeken en bijzondere collecties.
Abstract in English
Archive of the Leiden University Library, founded in 1587 en thus the oldest University Library in the Netherlands, of the years 1595-2007, containing records regarding the organization, the services and the acquisition, catalogization and management of books and special collections.
Physical Location
Universiteitsbibliotheek Leiden, Bijzondere Collecties
Other Finding Aids
Het archiefblok BA1 is toegankelijk via de inventaris van Du Rieu (1869, met toevoegingen tot 1974) (zie de elektronische versie hierbij). Naast de exemplaren van de gedrukte catalogi die hierin onder afdeling C zijn gerangschikt, geeft de Collectie Catalogi van Leids bibliotheekbezit inzicht in en toegang tot alle bekende uitgaven en exemplaren.
Klik hier voor de inventaris van archiefblok BA2.
Bibliography
- Berkvens-Stevelinck, C., Magna commoditas : geschiedenis van de Leidse universiteitsbibliotheek 1575-2000. Leiden 2001. Geactualiseerde uitgave in het Engels: Magna commoditas, Leiden University's great asset. 425 years library collections and services. Leiden 2013.
- Breugelmans, R. (ed.), Goed gezien. Tien eeuwen wetenschap in handschrift en druk. Catalogus van de tentoonstelling ter gelegenheid van het vierhonderjarig bestaan van de Universiteitsbibliotheek te Leiden. Leiden 1987.
- Breugelmans, R.
De universiteitsbibliotheek
, in: Altijd een vonk of twee. De universiteit Leiden van 1975 tot 2000. Leiden 2000, pp. 213-217. - Hardenberg, H., Het archief van Curatoren der Leidsche Universiteit. Eerste gedeelte, 1574-1815. Zaltbommel 1935.
- Hoftijzer, P.G., Bronnen van kennis. Wetenschap, kunst en cultuur in de collecties van de Leidse Universiteitsbibliotheek. Leiden 2006.
- Hulshoff Pol, E.
The Library
, in: Leiden University in the Seventeenth Century. An Exchange of Learning. . Red. Th.H. Lunsingh Scheurleer en G.H.M. Posthumus Meyes. Leiden 1975, p. 395-459. - Kasteel, B. van (e.a.), Het nieuwe gebouw van de Universiteitsbibliotheek Leiden. Leiden 1984.
- Molhuysen, P.C., Geschiedenis der Universiteits-Bibliotheek te Leiden. Leiden 1905.
- Molhuysen, P.C., Bronnen tot de geschiedenis der Leidsche Universiteit, Dl 5. 10 Febr. 1725 - 8 Febr. 1765, 's-Gravenhage 1921, pp. 88*-131 (ed. rapport-Van Royen, 1741).
- Otterspeer, W., Groepsportret met dame. 3 dln. Amsterdam 2000-2005. - Dl. 1. Het bolwerk van de vrijheid. De Leidse universiteit, 1575-1672 (Amsterdam 2000), p. 180-189; Dl. 2. De vesting van de macht. De Leidse universiteit, 1673-1775 (Amsterdam 2002), p. 109-116; Dl. 3. De werken van de wetenschap. De Leidse universiteit, 1776-1876 (Amsterdam 2005), p. 120-126.
General
De archiefstukken kunnen worden aangevraagd via de online catalogus. Zoek op de trefwoorden 'archief universiteitsbibliotheek' en vermeld in uw aanvraag de collectieaanduiding BA1 gevolgd door het nummer in de inventaris. De stukken komen ter inzage op de Leeszaal Bijzondere Collecties.
Processing Information
Het archief is in 1869 geordend door W.N. du Rieu, de toenmalige tweede bibliothecaris. Aan het archief werden nadien de volgende nummers toegevoegd: C 2: d bis-i. – C 9 bis. – C 18 bis. – C 29 bis. – C 32 bis, ter. – C 43 bis. – C 45 bis, ter, quater. – C 46 bis. – C 47 i. – C 48-56. – E 12-14. – F 11-26. – G 11-14. – H 5-14. – J 34-43. – J 101-102. – L 2 bis. – L 3 bis. – L 4 bis. – L 5 bis. – L 8 bis. – L 15-25. – M 7-104. – N 4. – O 14. – R 2: j-bj. – R 3: d-j. – T 3 bis. – T 4-6. – V 2 bis. – V 3 bis. – V 7-10.
Subject
- Universiteitsbibliotheek Leiden (Organization)
- Title
- Collection guide of the Leiden University archives, University Library (1595-1977 (2007))
- Subtitle
- Archieven van de Universiteit Leiden - Universiteitsbibliotheek
- Author
- W.N. du Rieu, 1869, 1982 ; André Bouwman, 2007
- Date
- 2007
- Language of description
- Dutch; Flemish
- Script of description
- Code for undetermined script
- Language of description note
- Beschrijving is in het Nederlands.
Revision Statements
- 22 January 2016: latest update
Repository Details
Part of the Leiden University Libraries Archives & Collections Repository
Witte Singel 27
Leiden 2311 BG Netherlands
+31 71 527 2857
specialcollections@library.leidenuniv.nl