Scope and Contents
De collectie bestaat uit het wetenschappelijk archief en een deel van de bibliotheek van G.J.P.J. Bolland, op het gebied van de filosofie, theologie en maatschappelijke kwesties. Naast ca. 3.800 gedrukte werken bevat de schenking van Bolland ook ca. 6 meter archief, met correspondentie, manuscripten en aantekeningen. Tevens bevat de collectie stukken van G.A. Van den Bergh van Eysinga, volgeling van Bolland.
Dates
- c. 1896-1922 (archief), 1513-1930 (gedrukte werken)
Language of Materials
Nederlands, Duits, Frans, Engels, Latijn
Conditions Governing Use
Het archiefmateriaal berustend onder BOL D kan alleen na overleg met de conservator Westerse Handschriften worden geraadpleegd.
Regels die van toepassing zijn bij het raadplegen van dit materiaal kunnen worden gevonden op de website van de Universiteitsbibliotheek Leiden.
Biographical / Historical
Gerardus Johannes Petrus Josephus Bolland werd op 9 juni 1854 geboren te Groningen. Op veertienjarige leeftijd trok hij naar het garnizoen van Schoonhoven, waar hij actief was als kanonnier. Na het beledigen van een meerdere in rang werd Bolland in 1873 overgebracht naar het Militair Detentiehuis te Oegstgeest. Tijdens zijn gevangenistijd heeft Bolland zich toegelegd op zelfstudie Na zijn vrijlating in april 1876 slaagde hij voor het onderwijzersexamen en werkte hij twee jaar lang als hulponderwijzer aan de dorpsschool te Katwijk aan Zee. Bolland verdiepte zich zelfstandig onder meer in Gothisch, Angelsaksisch, Oud-Hoogduits, en Engels. Prof. P.J. Cosijn zorgde hierna voor een beurs waardoor Bolland zijn studie op academisch niveau kon voortzetten. Hij verbleef kort in Jena, maar accepteerde na twee maanden een aanstelling als leraar Engels en Duits te Batavia, waar hij tot 1896 bleef werken.
In Nederlands Indië raakte Bolland geïnteresseerd in de wijsbegeerte. Hij las onder meer E. von Hartmanns Philosophie des Unbewussten, en begon aan een frequente correspondentie met de auteur. Bolland publiceerde onder meer in het Bataviaasch Nieuwsblad, het Bataviaasch Handelsblad en De Nieuwe Gids. Rond het einde van de 19e eeuw hield Bolland zich ook bezig met bijbelkritiek. Hij publiceerde Het Johannes-evangelie in zijnen oorsprong onderzocht (1891) en De Pentateuch naar zijne wording onderzocht (1892).
In 1896 werd Bolland benoemd tot gewoon hoogleraar in de bespiegelende wijsbegeerte aan de Leidse Universiteit, waar hij de opvolger was van J.P.N. Land. Bollands denken werd in deze periode diep beïnvloed door de Hegeliaanse dialectiek. Een aantal van Hegels geschriften gaf hij opnieuw uit, voorzien van commentaar. Bolland gaf niet alleen les in Leiden, maar bezocht ook steeds vaker de universiteiten van Amsterdam, Utrecht, Delft, Den Haag, Rotterdam en Nijmegen om daar te onderwijzen.
Bolland is met name bekend geworden vanwege zijn cultuurpessimisme en zijn polemische geschriften. Hij uitte harde kritiek op maatschappelijke ontwikkelingen en verketterde velen van zijn collega’s, vaak op een zeer hatelijke toon. Mede hierdoor moest Bolland rond 1920 zijn Leidse onderwijsactiviteiten stopzetten. Bolland stierf te Leiden op 11 februari 1922.
Extent
3.765 gedrukte werken (6 meter (archief))
Abstract
Wetenschappelijk archief en gedrukte werken bijeengebracht door Gerardus Johannes Petrus Josephus Bolland (1854-1922), Leids hoogleraar Letteren en Wijsbegeerte (Geschiedenis der wijsbegeerte, logica, metaphysica en zielkunde) 1896-1922.
Abstract
Scientific archive and collection of printed works accumulated by Gerardus Johannes Petrus Josephus Bolland (1854-1922), professor of Arts and Philosophy at Leiden University (history of philosophy, logic, metaphysics and psychology) 1896-1922.
Arrangement
De archiefbescheiden zijn onderverdeeld in:
A 1-31. Biografisch materiaal: personalia (BOL A 1-6), teksten over Bolland (BOL A 7-24), universiteit (BOL A 25-26), genootschappen (BOL A 27-30), familiearchief (BOL A 31).
A 32- 55. Manuscripten en aantekeningen (eigenhandig): filosofie (BOL A 32-38), theologie en kerkgeschiedenis (BOL A 39-44), natuurwetenschappen (BOL A 45), psyschologie (BOL A 46), klassieke talen en Hebreeuws (BOL A 47), Duits en Engels (BOL A 48), diversen (BOL A 49-53), lezingen en voordrachten (BOL A 54), Hartmann (BOL A 55).
A 56-91. Gedrukte werken van Bolland (BOL A 56-67). – Colleges en collegedictaten (BOL A 68-82). – Werkmateriaal (BOL A 83). – Beeldmateriaal (BOL A 84). – Diversen (BOL A 85-91)
B. Correspondentie chronologisch geordend (BOL B 1878-1922).
C. Overige correspondentie: van Bolland (BOL C 1), aan Bolland (BOL C 2), betreffende overlijden van mw. Bolland, 1913 (BOL C 3), betreffende 25-jarig hoogleraarschap van Bolland (BOL C 4), betreffende overlijden van Bolland, 1922 (BOL C 5), tussen derden over nalatenschap (BOL C 6a), van Bolland-Stichting (BOL C 6b), betreffende Bollandonderzoek Elias (BOL C 6c), van leerlingen (BOL C 6d), van Kantgenootschap (BOL C 6e).
D. Documentatie: kranten en knipsels. Nog nader te ordenen.
E. Documentatie: N. Kapteijn-Meerum Terwogt, apparaat op de studie van G.J.P.J. Bolland (zie: Related Materials).
Physical Location
Universiteitsbibliotheek Leiden, Bijzondere Collecties
Other Finding Aids
Een handgeschreven inventaris in kaartvorm van BOL A door M. Heestermans is bij het archief geplaatst (doos). De correspondentie uit het archief (BOL B en BOL C) is toegankelijk via de Leidse brievencatalogus. De gedrukte werken zijn vindbaar in de online catalogus via de plaatsingscodes die beginnen met BOLLAN.
Immediate Source of Acquisition
De collectie is deels geschonken door zijn zoon A.E.K. Bolland in 1925 en andere familieleden, deels gedeponeerd door de Bolland-Stichting.
Accruals
Er worden geen toekomstige aanvullingen verwacht.
Separated Materials
Een deel van de boeken van G.J.P.J. Bolland bevindt zich in Den Haag (Koninklijke Bibliotheek). In de Universiteitsbibliotheek Amsterdam berusten de bibliotheek en het archief van de Bolland-Stichting.
Bibliography
- Album Scholasticum Academiae Lugduno-Batavae MDLXXV-MCMXL. Leiden 1941, p. 17.
- Bergh van Eysinga, G.A. van den,
Gerardus Johannes Petrus Josephus Bolland
, in: Mannen en vrouwen van beteekenis in onze dagen 38 (1908), p. 195-260 - Catalogus der schenking-Bolland aan de bibliotheek der Rijks-Universiteit te Leiden. Amsterdam 1925.
- DBNL (auteur)
- Hessing, J.,
Bollands "Levensgeschiedenis"
, in: Algemeen Nederlands Tijdschrift voor Wijsbegeerte en psychologie 35 (1941-1942) 30-39 - Heymans, G., De kritiek van den heer Bolland. Groningen, 1910.
- Poortman, J.J., Repertorium der Nederlandse wijsbegeerte, dl. 1 (Amsterdam 1948), p. 194-197; dl. 2 Supplement ( Amsterdam 1958), p. 92.
- Meininger, J.V.,
De geest van Bolland
, in: De Idee 32 (1954), p. 44-53 - Klever, W.N.A., Poortmans Repertorium der Nederlandse wijsbegeerte, dl. 3. (Amsterdam 1968).
- Klever, W.N.A., Jeugd en Indische jaren van G.J.P.J. Bolland. Amsterdam 1969.
- Klever, W.N.A., in: Biografisch Woordenboek van Nederland dl. 2 (Den Haag 1985). – [ING].
- Otterspeer, W., Bolland. Een biografie. Amsterdam 1995.
- Wigersma, B., G.J.P.J. Bolland. Een schets. Haarlem 1922
General
Archiefmateriaal en brieven kunnen aangevraagd worden in de Leeszaal Bijzondere Collecties, gedrukte werken via de online catalogus.
Processing Information
De gedrukte werken zijn opgenomen in de online catalogus. Een deel van de correspondentie (BOL B) werd rond 1980 geordend en beschreven in de brievencatalogus. De rest van het archief is in 1992-1996 voorlopig geordend door mw. M. Heestermans; hiervan werd de overige correspondentie (BOL C) beschreven in de brievencatalogus.
- Bolland, Gerardus Johannes Petrus Josephus, 1854-1922
- Criticism Subject Source: Fast
- Culture--Philosophy Subject Source: Fast
- Philosophy Subject Source: Fast
- Polemics Subject Source: Fast
- Theology Subject Source: Fast
- Title
- Collection guide of the Gerardus Johannes Petrus Josephus Bolland archive and collection (c. 1896-1922 (archief), 1513-1930 (gedrukte werken))
- Subtitle
- Archief en collectie Gerardus Johannes Petrus Josephus Bolland
- Author
- André Bouwman, 2007
- Date
- 2007
- Language of description
- Dutch; Flemish
- Script of description
- Code for undetermined script
- Language of description note
- Beschrijving is in het Nederlands.
Repository Details
Part of the Leiden University Libraries Archives & Collections Repository
Witte Singel 27
Leiden 2311 BG Netherlands
+31 71 527 2857
specialcollections@library.leidenuniv.nl