Scope and Contents
Papieren en drukken uit het bezit van Nicolaas Beets. Het archief bevat niet alleen stukken van en over Beets zelf, maar ook stukken betreffende diens (voor)ouders, echtgenoten, kinderen en kleinkinderen, deels verzameld door Beets zelf, deels na diens dood toegevoegd. De stukken zijn geordend in dossiers en verdeeld over de volgende rubrieken: A. Algemene correspondentie. – B. Personalia. – C. Theologie. – D. Belletrie. – E. Taal- en letterkunde. – F. Varia. – G. Familie. – H. Documentatie.
De Beetsdrukken in 1911 geschonken door de familie omvatten: dichtwerken; gedichten op muziek gezet; vertalingen van gedichten; gedichten door Beets vertaald; prozawerken; Camera Obscura; vertalingen van Camera Obscura; werken door Beets in proza vertaald, uitgegeven of voorzien van een voorrede; werken met bijdragen en gedichten van Beets.
De collectie is onderdeel van de Bibliotheek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde
Dates
- Creation: 1630-1972
Creator
- Beets, Nicolaas, 1814-1903 (Person)
Conditions Governing Use
De originele stukken uit het archief zijn slechts toegankelijk met schriftelijke toestemming van de conservator. Overige regels die van toepassing zijn bij het raadplegen van dit materiaal kunnen worden gevonden op de website van de Universiteitsbibliotheek Leiden.
Biographical / Historical
Nicolaas Beets werd op 13 september 1814 in Haarlem geboren als zoon van een apotheker. In 1833 verhuisde hij naar Leiden, waar hij theologie ging studeren en in 1839 summa cum laude promoveerde. Hij werd in 1840 predikant in Heemstede, in 1854 te Utrecht, waar hij in 1875 benoemd werd tot hoogleraar in de kerkgeschiedenis en de christelijke ethiek. In 1840 trouwde hij met Aleide van Foreest (1818-1856), met wie hij negen kinderen kreeg. Na haar dood hertrouwde hij in 1859 met haar zuster Jacoba Elisabeth van Foreest (1828-1911), met wie hij nog eens zes kinderen kreeg. Reeds als student hij was hij actief als literair auteur. Hij publiceerde byroniaanse dichtverhalen als Jose (1834), Kuser (1835) en Guy de Vlaming (1837). Het meest bekend werd hij met zijn Camera obscura (1839), een bundeling van prozastukken die met humor en in een moderne en levendige stijl zijn geschreven. Het werk kende vele herdrukken en werd regelmatig met nieuwe stukken uitgebreid. Van zijn belangstelling voor taal- en letterkunde getuigen onder meer zijn edities van poëzie van Albertine Kehrer, Bogaers, Staring en Anna Roemers Visscher. Beets’ poëzie, verzameld in vijf delen Dichtwerken (1876-1900), beslaat een periode van ruim zeventig jaar. In zijn gedichten beschreef hij niet alleen zijn eigen zieleroerselen en huiselijk leven maar bezong hij ook de actualiteit in binnen- en buitenland, van het aanleggen van de eerste waterleiding in Utrecht tot de Boerenoorlog in Zuid-Afrika. Zijn preken publiceerde hij vanaf 1848 in afleveringen onder de titel Stichtelijke uren. Blijkens de huldigingen die hem bij zijn zeventigste verjaardaig ten deel vielen was Beets in 1884 uitgegroeid tot een nationale figuur. Hij stierf op 13 maart 1903.
Extent
291 items
Language of Materials
Dutch; Flemish
Abstract in Dutch
Archief van de Nederlandse predikant en auteur Nicolaas Beets (1814-1903) en zijn familie. Bevat personalia, correspondentie, manuscripten, preken, archivalia van Beets’ kinderen, en documentatie betreffende Beets en zijn werk. Tevens verzameling auteursexemplaren en overdrukken met werk van Beets.
Abstract in English
Archive of the Dutch theologian, writer and poet Nicolaas Beets (1814-1903) and his family. Contains personal items, correspondence, manuscripts, sermons, papers of Beets’s children, and documentation pertaining to Beets and his work. Also a collection of author’s copies and off-prints of works by Beets.
Physical Location
Universiteitsbibliotheek Leiden, Bijzondere Collecties
Other Finding Aids
Belangrijkste toegang tot de papieren en drukken uit het bezit van Beets is Bouwman 2003. De papieren zijn beschreven in de hieronder toegevoegde inventaris (gebaseerd op Bouwman 2003, p. 47-231). De drukken zijn te vinden in de Catalogus via hun plaatsingscodes die beginnen met kastnummers 1001 en 1002 (zie hiervoor ook Bouwman 2003, p. 241-348). De brieven zijn eveneens te vinden in de Catalogus; dat geldt zowel de algemene correspondentie (berustend onder signaturen LTK BEETS A 1-24) als de thematische correspondentie (verspreid door het archief als onderdeel van de dossiers in rubrieken B-H). Ter gelegenheid van het honderdste sterfjaar van Beets stelde de Universiteitsbibliotheek Leiden in 2003 een tentoonstelling samen; hiervan is een webpresentatie beschikbaar.
Immediate Source of Acquisition
In 1911 schonk de familie 330 drukken met de werken van Beets (deels geannoteerd, deels vertalingen) en enige manuscripten aan de Bibliotheek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde. Het archief van Beets bleef aanvankelijk in de familie en raakte verspreid over meerdere personen. In 1966 en 1993 werden grote delen verkocht aan de Maatschappij, in 2001 en 2002 gevolgd door enkele kleinere schenkingen uit de familie. Al eerder had neerlandicus Adriaan Beets (1860-1937) stukken uit de nalatenschap van zijn vader aan MNL gelegateerd (LTK 1884-1886). Zie verder Bouwman 2003, p. 25-28.
Accruals
Er worden geen toekomstige aanvullingen verwacht.
Existence and Location of Copies
Het archief is gedigitaliseerd. De scans zijn beschikbaar via de inventaris. Voor een totaaloverzicht van de brieven die digitaal beschikbaar zijn in de catalogus klik hier. Met vervolgacties kunt u dan verder inperken, via filteropties (Refine My Results) of Advanced Search.
Bibliography
- Biografisch Portaal (Beets, N.)
- Bouwman, A.Th., De Beetscollectie te Leiden. Inventaris van papieren en drukken uit het bezit van Nicolaas Beets (1814-1903) berustend in de Bibliotheek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde. Leiden 2003. (Codices manuscripti, 36).
- DBNL (Beets, N.)
- Jaarboek van de Maatschappij 1905, p. 94-95 (schenking Dyserinck)
- Jaarboek van de Maatschappij 1906, p. 75, 85-86 (schenking familie Beets: Palmiana)
- Jaarboek van de Maatschappij 1912, p. 80-86, 93-109 (schenking fam. Beets: drukken)
General
De drukken kunnen worden aangevraagd via de online catalogus.
Processing Information
In de jaren 1890 heeft Beets met zijn dochter Aleide het archief geordend. Beider hand is op vele omslagen en stukken aan te treffen. De belangrijkste tweedeling die zij aanbrachten is die tussen de algemene ingekomen correspondentie enerzijds (geordend op afzender) en anderzijds een serie thematisch samengestelde dossiers. Oude inventarissen van voor de overbrenging naar Leiden berusten in het archief (LTK BEETS H 16.1). De thematische dossiers van het in 1966 verworven archief werden in de jaren 1978-1980 door mw. E.J. Krol gedetailleerd beschreven en voorzien van een voorlopige nummering 1-186 (zie de oude inventaris berustend in het archief onder LTK BEETS H 16.5). De algemene correspondentie werd in 1984 ingevoerd in de landelijke database Catalogus Epistularum Neerlandicarum; met de correspondenties in de dossiers gebeurde dat in 2002-2003 in het kader van het conserveringsproject Metamorfoze. Het in 1993 verworven archiefbestanddeel werd aanvankelijk in dozen achter het archiefbestanddeel uit 1966 geplaatst. Pas in 2002 werden deze nieuwere dossiers nader onderzocht en tussen de oudere geplaatst. Besloten werd om de oude nummering los te laten en de dossiers opnieuw te ordenen in een logische samenhang, resulterend in de rubrieken A-H, waarin de dossiers meest chronologisch geordend met een volgnummer worden aangeduid. Bij deze bewerking door A.T. Bouwman werden enkele dossiers met manuscripten uit de schenking van 1911, het legaat-Adriaan Beets (LTK 1884-1886) en de familieschenkingen uit 2001 en 2002 eveneens opgenomen en in de nieuwe samenhang beschreven. Deze bewerking resulteerde in een nieuwe inventaris (Bouwman 2003, p. 39-236; over de bewerking handelen p. 29-32). De in 1911 door de familie geschonken Beetsdrukken (meest geplaatst in kasten 1001 en 1002) werden tevens geïnventariseerd, in samenhang met een bibliografie van de werken van Beets (zie Bouwman 2003, p. 241-343). Deze drukken zijn herkenbaar aan het MNL-journaalnummer dat in inkt op de titelpagina is geschreven (zie Bouwman 2003, p. 33, n. 7).
Het archief (LTK BEETS A-H) is gedigitaliseerd.
Subject
- Beets, Nicolaas, 1814-1903 (Person)
Geographic
Topical
- Title
- Collection guide of the Nicolaas Beets archive (MNL) (1630-1972)
- Subtitle
- Archief van Nicolaas Beets (MNL)
- Author
- André Bouwman, 2008, herzien 2014
- Date
- 2014
- Language of description
- Dutch; Flemish
- Script of description
- Code for undetermined script
- Language of description note
- Beschrijving is in het Nederlands.
Revision Statements
- 18 September 2015: latest update
Repository Details
Part of the Leiden University Libraries Archives & Collections Repository
Witte Singel 27
Leiden 2311 BG Netherlands
+31 71 527 2857
specialcollections@library.leidenuniv.nl